Directe feedback tijdens online oefenen van lab-rekenvaardigheden

Studenten biomedische wetenschappen, gezondheidswetenschappen en geneeskunde hebben allemaal scheikunde in hun vakkenpakket gehad. Met die kennis zouden ze eenvoudige labcalculaties moeten kunnen maken. De werkelijkheid is dat hun basiskennis achterblijft bij wat er in de praktijk nodig is. Maastricht University ontwikkelde een online tool waarmee studenten hun lab-rekenvaardigheden kunnen oefenen.

Het is enorm bevredigend als je merkt dat ze én enthousiast zijn over de tool én hogere cijfers behalen voor hun toetsen.

Daarom ontwikkelde Maastricht University een online tool waarmee studenten hun lab-rekenvaardigheden kunnen oefenen genaamd OLaF, dat staat voor Online Laboratory calculus with automatic/instant Feedback. De geestelijk vader van dit product is Herman Popeijus, universitair hoofddocent en toetsexpert. Het is hem al jaren een doorn in het oog dat studenten zo slecht kunnen rekenen. Zelfs simpele dingen, zoals het omrekenen van grammen naar milligrammen, gaan soms verkeerd. Het leidt ertoe dat hij, en vele collega’s van hem, tijdens een practicum meer tijd besteedt aan het beantwoorden van vragen op dit gebied dan aan de essentie van het desbetreffende vak. “Ik wilde al veel langer een online tool ontwikkelen, maar het budget is vaak een issue. Toen heb ik een aanvraag ingediend bij de Stimuleringsregeling open en online onderwijs bij SURF. Dit idee paste daar prima in”, vertelt Popeijus.

Hoge waardering 

Het resultaat is boven verwachting. Popeijus merkte vrijwel direct na introductie van OLaF dat de studenten veel minder rekenvragen hadden tijdens een practicum. “Daardoor leren ze tijdens die lessen weer wat ze moeten leren, zonder dat ze worden afgeleid door andere zaken”, zegt hij. “Het scheelt ons docenten gewoon een hoop kostbare onderwijstijd.” Uit onderzoek onder studenten blijkt dat zij net zo enthousiast zijn als hun docenten. Ongeveer 85 procent vindt dat OLaF ze helpt met leren rekenen. Eenzelfde percentage zou OLaF aanraden aan medestudenten. 70 procent vindt het zelfs leuk om op deze manier te oefenen. In de vrije commentaarvelden krijgt het team regelmatig feedback zoals: ‘OLaF heeft me geholpen het examen te halen’.

Basiskennis op orde

Het leuk en aantrekkelijk maken van oefenen was niet zijn eerste doel, zegt hij. “Want het gaat om het oefenen van basisvaardigheden. Dit oefenen is heel noodzakelijk gezien het instroomniveau. Studenten worden immers bij ons opgeleid om straks een experiment op te zetten of om medicatie toe te dienen. Als ze een fout maken met het verdunnen van een vloeistof, kan dat ernstige gevolgen hebben voor experimentele uitkomsten, voor de behandelde proefpersoon dan wel de patiënt. Daar komt bij dat het tijdens de opleiding zonde is van de tijd die we besteden aan practica als studenten meteen al vastlopen, omdat ze bepaalde basiskennis niet hebben.” 

Directe feedback is grote meerwaarde

Hij kwam op het idee van een online tool, omdat het bij lab-rekenvaardigheden gaat om het toepassen van regels. En als je iets makkelijk kunt automatiseren, is het dat wel. Bovendien kun je gemakkelijk anticiperen op welke fout een leerling heeft gemaakt als hij een onjuist antwoord geeft. “Want veel meer dan vermenigvuldigen, delen, optellen en aftrekken is het niet”, zegt Popeijus. “Als een leerling heeft vermenigvuldigd terwijl hij moest delen, dan zie je dat in het antwoord. Op die manier kun je direct feedback geven: waarschijnlijk heb je dit en dit gedaan.” 

Die directe feedback is de grootste meerwaarde van OLaF. “Voorheen vroegen leerlingen om oefentoetsen. Dan zagen ze wel in de antwoorden dat ze iets fout hadden gedaan, maar ze wisten vaak niet precies wat. Nu krijgen ze meteen feedback, zodat ze het bij de volgende opgave goed doen”, zegt hij. Hij heeft OLaF samen met professor Köhler (hoogleraar Anatomie) en Koos van der Kolk van het e-learningbedrijf LabBuddy ontwikkeld. Van der Kolk heeft ervoor gezorgd dat de sommen en feedbackinstructies die Popeijus en Köhler ontwikkelden, werden omgezet in software.  

Het scheelt ons docenten gewoon een hoop kostbare onderwijstijd.

Breed toepasbaar concept 

Dit succes is niet onopgemerkt gebleven. De universiteit van Leiden wil OLaF eveneens gaan implementeren; verschillende universiteiten hebben al gevraagd om meer informatie. Andere afdelingen van Maastricht University doen inspiratie op bij Popeijus om een soortgelijke tool te ontwikkelen voor het trainen van vaardigheden die in andere vakgebieden noodzakelijk zijn. Hij is bereid iedereen van advies te voorzien. “Want dit concept is heel breed toepasbaar. Voor het opzetten van de tool binnen een organisatie is overigens wel de nodige expertise op het gebied van e-learning nodig. En het kost natuurlijk tijd om een tool te ontwikkelen. Maar daarentegen vraagt de implementatie in het onderwijs beperkt energie. Je hoeft het alleen maar ter beschikking te stellen. De behoefte bij studenten om hun rekenvaardigheden te oefenen is zo groot, dat ze zo’n digitale tool uit zichzelf gaan gebruiken. Het is enorm bevredigend als je merkt dat ze én enthousiast zijn over de tool én hogere cijfers behalen voor hun toetsen.” 

Zijn tip is dan ook: inventariseer aan welke vaardigheden het bij jouw studenten schort en bedenk hoe een online tool kan helpen bij het trainen van die vaardigheden. “Stel een goed team samen, investeer de tijd dan is de winst is groot.” 

Zelf aan de slag?

Wil je aan de slag met de ontwikkelde materialen van dit project? Lees meer over Online Laboratory calculus with automatic/instant Feedback (OLaF).